Buitengaats

Volgens Charles Leadbetter leidt samenwerking niet vanzelfsprekend tot creativiteit.

Kritische condities zijn volgens hem de volgende vijf:

• Diversity is king, participants need to think differently and have different knowledge.
  Zet vooral mensen met verschillende inzichten, overtuigingen en expertise bij elkaar. Zonder “verschil” is er immers geen enkele aanleiding om in termen van creatieve oplossingen te denken.
• Give people ways to contribute. They need really simple ways to add their piece of information.
  Stel mensen in staat om hun inzichten en overtuigingen uit te drukken als bijdrage in de discussie.
• Connect people with each other by using the most suitable technology
  Verbind mensen met elkaar door de daartoe geëigende technologie.
• The most important one: participants must have a shared sense of purpose and an individual sense of pay-off. Use a mascot or something.
  Zorg er daarbij wel voor dat eenieder zich enerzijds gegrepen en betrokken voelt op grond van een gedeeld belang en anderzijds tevens het gevoel ‘overhoudt’ dat er ook een persoonlijk belang gediend wordt.  
• Communities need to have some element of structure to make decisions.
  In het samenwerken als community dient enige mate van structuur aanwezig te zijn om beslissingen te kunnen nemen.

De condities die Leadbetter opsomt lijken sterk op de condities die het succes van open source communities bepalen. Twee elementen springen daarbij in het oog. Elementen die vooral met kennisdeling te maken hebben.

De inzet van technologie bij samenwerking ligt voor de hand maar is over het algemeen een moeizaam proces in onderwijsorganisaties. Probeer maar eens met collega’s in een online omgeving samen te werken aan documenten. Voor je het weet worden de verschillende versies van documenten weer gewoon rondgemaild. Dit plaatje van  En dat terwijl een begrip als computer supported collaborative working (CSCW) toch al weer uit de vorige eeuw stamt. Het kan natuurlijk zo zijn dat veel (softwarematige) oplossingen nog niet laagdrempelig genoeg zijn. 

Bij Epic zijn er een tiental tips te vinden voor het bevorderen van de inzet van web 2.0- technologie.

Understandably, many employers are nervous about introducing web 2.0 technologies or social media tools, fearing that it will signal the end of control over internal (and external) communications. So, here’s our top ten tips on introducing these tools into your organisation.

Een ander element is de samenwerking in de vorm van communities (of practice) of kenniskringen. Over CoP’s dan wel kenniskringen is al veel geschreven in Nederland. In veel gevallen wordt daarbij teruggegrepen naar denkbeelden, eveneens afkomstig uit de vorige eeuw, van Etienne Wenger. Ook binnen onderwijsinstellingen is er tijd gestoken in het promoten van deze vorm van samenwerking die 21-ste eeuwse kenniswerkers op het lijf geschreven zou moeten zijn.

Maar het fenomeen CoP leidt een bestaan in  de marge van alles wat kennismanagement heet. En eigenlijk mag gesteld worden dat kennismanagement, en vooral kennisdeling, binnen het onderwijs meer aandacht zou moeten krijgen.

Misschien heeft Martin Kloos wel gelijk met zijn observatie.

Voor de Noord-Amerikanen is het begrip (online) community immers helder, begrijpelijk en niet meer dan gewoon. In Nederland (en in Europa zo je wilt) kennen we dit naar mijn idee veel minder, wat de nodige scepsis en weerstand richting online communities zou kunnen verklaren. Het wegnemen van dit onbegrip is dus logischerwijs een eerste horde die we moeten nemen in omgevingen waarin het begrip community niet zo diepgeworteld is als in dit voorbeeld.

Of je dit onbegrip uiteindelijk bij medewerkers wegneemt met een nieuw initiatief als marktplaats MBO (van MBO2010) is maar de vraag. Veel leden van communities behoren nu eenmaal tot de categorie ‘lurkers’ die liever halen dan brengen.  

Jakob Nielsen: “In most online communities, 90% of users are lurkers who never contribute, 9% of users contribute a little, and 1% of users account for almost all the action.”  “0.1% of users on the internet post daily.” (met dank Ritanila voor de “KSF voor communities”)