Buitengaats

Robin Good heeft in dit bericht uitgebreid aandacht voor een boek van Joshua Porter over social design: designing for the social web.

“Designing for the social web is about much more than  adding features. It’s about embracing the social interaction of the people who make you successful—and then designing smartly to encourage it.“

Deze filosofie is volgens Good de reden waarom het boek niet alleen voor meer technisch geïnteresseerden bedoeld is. In de rest van het bericht krijgt Porter de ruimte om deze filosofie verder uiteen te zetten.

Het herontwerp van het onderwijs is eigenlijk een vergelijkbare poging om structuren en voorzieningen te ontwerpen die de interactie in het meer procesgerichte, sociale leren ondersteunen. Het gaat niet alleen om het toevoegen van meer features, zoals dat in het onderwijs de laatste jaren is gebeurd. Eerst kenden we  de ICT-rijke leeromgeving, daarna de krachtige leeromgeving en nu de authentieke dan wel contextrijke leeromgeving. Allemaal features die wel degelijk een bepaalde waarde hebben, maar niet bepalend zijn.

Volgens Van der Sanden moet zelfstandig, actief en constructief leren worden gezien als een kwaliteit van het leerproces, en niet als een kenmerk van de situatie waarin geleerd wordt . “Er wordt veel tijd gestoken in het inrichten van authentieke leeromgevingen, betekenisvolle contexten waarbinnen geleerd kan worden, maar aan reflecteren komt men niet toe.” is een door Meijers geconstateerde tekortkoming.

Onderzoek in het hoger onderwijs heeft uitgewezen dat de perceptie van de leeromgeving (sec) niet leidt tot een diepere verwerking van de leerstof. Het zien en leggen van de verbindingen van de (schoolvak)kennis met een (actuele) context, de wereld buiten de klas, speelt echter bij de diepere verwerking wel een rol. Maar dan hebben we het over meta-cognitieve verwerking en niet over kenmerken van de leeromgeving als zodanig.  

Dus ik zou Porter willen parafraseren.

Ontwerpen voor het onderwijs houdt meer in dan het toevoegen van features. Het gaat om de sociale interactie van degenen aan wie je je succes ontleent – die interactie moet je versterken door een slim ontwerp.

Is het boek van Porter nu een aanrader. Dat gaat me te ver. Maar ik heb wel het gevoel dat er binnen het onderwijs meer aandacht moet zijn voor sociale innovatie in de vorm van een ontwerp van het leren waarvoor de docent zich als sociaal architect verantwoordelijk voelt. Of zoals Lowyck het formuleert:

In deze optiek wordt de taak van de leraar gezien als die van een begeleider en ondersteuner van het leerproces of, in andere woorden, van een meta-cognitieve gids die de zelfregulering van leerlingen bevordert. Daar komt nog bij dat de leraar zich ook als manager van informatie, tijd en groep dient te profileren, wat duidelijk naar voren komt in de aanpassing van de rol aan nieuwe eisen die vanuit het procesgericht onderwijs, de open informatie-omgevingen en de nieuwe technologieën aan de leraar worden gesteld.

Om te komen tot een passend, user centered design is het van belang de student ook te betrekken bij het ontwerp. Dit is volgens Richard Farson een eerste vereiste van goed design.

Better designers always involve the eventual participants in the design process. There are strong practical and ethical reasons for that. On the practical side, not only do these participants know much that would improve the design, but their involvement makes them more likely to help make the plan work. They become invested in its success.